Vương cung thánh đường Đức Bà Cả – trái tim thiêng liêng giữa lòng thành Rome, không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp kiến trúc rực rỡ mà còn ẩn chứa bao câu chuyện lịch sử và truyền thuyết sâu sắc. Là nơi lưu giữ nhiều thánh tích quý giá và là điểm đến hành hương quan trọng của tín hữu trên toàn thế giới. Hãy cùng VTourist khám phá Vương cung thánh đường Đức Bà Cả – một biểu tượng của đức tin, nghệ thuật và lịch sử vĩ đại, qua bài viết dưới đây.
1. Giới thiệu chung về Vương cung thánh đường Đức Bà Cả
Vương cung thánh đường Đức Bà Cả (tiếng Ý: Basilica di Santa Maria Maggiore) là một trong những công trình tôn giáo lâu đời, uy nghi và linh thiêng bậc nhất tại thủ đô Rome nước Ý. Đây là một trong bốn đại vương cung thánh đường quan trọng nhất của Giáo hội Công giáo, đồng thời cũng là nhà thờ đầu tiên ở phương Tây được dâng kính Đức Mẹ Maria – biểu tượng của đức tin, lòng sùng kính và phép lạ.
Nằm trên đỉnh đồi Esquiline – một trong bảy ngọn đồi lịch sử của thành Rome, vương cung thánh đường Đức Bà Cả không chỉ là trung tâm tôn giáo mà còn là một công trình nghệ thuật vĩ đại với lịch sử kéo dài từ thế kỷ 5. Tên gọi “Đức Bà Cả” mang ý nghĩa tôn vinh nơi đây là ngôi đền thờ Đức Mẹ lớn nhất và quan trọng nhất tại Rome, so với nhiều nhà thờ khác cùng dâng kính Đức Mẹ.
Trải qua hơn 1.500 năm tồn tại, đền thờ Đức Bà Cả vẫn giữ được vị thế đặc biệt trong lòng tín hữu và du khách khắp nơi trên thế giới. Với kiến trúc độc đáo, bề dày lịch sử cùng những truyền thuyết kỳ bí, nơi đây đã trở thành một điểm đến không thể bỏ qua khi du lịch Rome.
2. Lịch sử hình thành của Vương cung thánh đường Đức Bà Cả
Vương cung thánh đường Đức Bà Cả tọa lạc trên đồi Esquiline – một trong bảy ngọn đồi nổi tiếng tạo nên thành Rome cổ. Đây là vị trí đặc biệt không chỉ về mặt địa lý mà còn mang ý nghĩa tôn giáo sâu sắc, gắn liền với một truyền thuyết thiêng liêng về Đức Mẹ Maria.
Nhà thờ được khởi công xây dựng vào khoảng năm 432 sau Công đồng Êphêsô – thời điểm Giáo hội Công giáo chính thức xác nhận Đức Maria là “Mẹ Thiên Chúa”. Việc xây dựng nhà thờ đánh dấu một bước ngoặt lớn trong lịch sử Kitô giáo phương Tây, khi lần đầu tiên có một đền thờ được dâng kính Đức Mẹ Maria. Đây cũng là lý do nhà thờ được gọi là “Đức Bà Cả”, tức ngôi đền lớn nhất và quan trọng nhất dành cho Đức Mẹ.
Dưới thời Giáo hoàng Sixtus III, công trình được hoàn thiện với quy mô lớn và kiến trúc ấn tượng. Trải qua nhiều thế kỷ, nhà thờ vẫn giữ được phần lớn thiết kế ban đầu, đặc biệt là các bức tranh khảm mosaic có niên đại từ thế kỷ thứ 5. Điều này giúp Vương cung thánh đường Đức Bà Cả trở thành một trong những nhà thờ cổ kính nhất còn tồn tại nguyên vẹn tại Rome.
3. Truyền thuyết về phép lạ tuyết tháng 8
Một trong những yếu tố khiến Vương cung thánh đường Đức Bà Cả trở nên đặc biệt và linh thiêng chính là truyền thuyết gắn liền với sự kiện được gọi là “phép lạ tuyết tháng 8”. Theo truyền thuyết Công giáo, vào đêm ngày 4 rạng sáng ngày 5 tháng 8 năm 358, Đức Mẹ Maria đã hiện ra trong giấc mơ của một cặp vợ chồng quý tộc La Mã – ông Giovanni và vợ cùng với Đức Giáo hoàng Liberius. Trong giấc mơ, Đức Mẹ cho biết Người muốn một đền thờ được xây dựng tại nơi Người chỉ định.
Sáng hôm sau, giữa mùa hè oi bức của Rome, một điều kỳ diệu đã xảy ra, tuyết trắng phủ đầy trên đỉnh đồi Esquiline – nơi ngày nay tọa lạc đền thờ Đức Bà Cả. Dù là tháng 8, giữa thời tiết nóng nực, lớp tuyết vẫn rơi đúng vào vị trí hình dáng của một công trình kiến trúc. Nhận thấy đây là dấu hiệu từ Thiên Chúa, Đức Giáo hoàng Liberius đã cho khởi công xây dựng một nhà thờ ngay tại khu vực tuyết rơi, theo đúng hình dạng mà tuyết đã tạo thành.
Từ đó, phép lạ tuyết tháng 8 trở thành một truyền thuyết thiêng liêng được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Hằng năm, vào ngày 5/8, vương cung thánh đường Đức Bà Cả tổ chức lễ kính Đức Mẹ tuyết (Festa della Madonna della Neve) – một nghi lễ đặc biệt tái hiện lại cảnh tuyết rơi trong nhà thờ bằng cách thả những cánh hoa trắng từ mái vòm xuống gian chính điện, thu hút đông đảo tín hữu và du khách đến chiêm ngưỡng.
Truyền thuyết về tuyết giữa mùa hè không chỉ góp phần làm nên tên tuổi của nhà thờ, mà còn củng cố đức tin và lòng sùng kính Đức Mẹ Maria trong đời sống tôn giáo của người dân Rome và cộng đồng Công giáo toàn thế giới.
4. Kiến trúc và nghệ thuật đặc sắc của Vương cung thánh đường Đức Bà Cả
Vương cung thánh đường Đức Bà Cả (Basilica di Santa Maria Maggiore) không chỉ nổi bật với vai trò tôn giáo quan trọng mà còn được đánh giá là một trong những công trình kiến trúc tôn giáo cổ kính và ấn tượng nhất tại Rome. Được xây dựng từ thế kỷ thứ V sau Công nguyên, nhà thờ mang đậm dấu ấn nghệ thuật La Mã cổ điển, kết hợp tinh tế cùng các yếu tố kiến trúc thời kỳ Phục Hưng và Baroque qua các lần trùng tu và mở rộng.
Điểm đặc biệt thu hút du khách khi bước chân vào đền thờ là hàng cột đá cẩm thạch uy nghi, mái vòm lộng lẫy dát vàng, được sử dụng bởi chính những tấn vàng mà Christopher Columbus mang về từ Tân Thế giới – cùng những bức tranh mosaic tuyệt mỹ có niên đại từ thế kỷ thứ V, vẫn giữ được gần như nguyên vẹn cho đến ngày nay. Đây là một trong những nơi hiếm hoi trên thế giới còn lưu giữ được nghệ thuật mosaic Cơ Đốc giáo cổ đại một cách trọn vẹn và sống động đến vậy.
Trần nhà thánh đường được thiết kế bởi Giuliano da Sangallo – kiến trúc sư nổi tiếng của thời kỳ Phục Hưng – là một kiệt tác với những họa tiết chạm khắc tinh xảo, thể hiện sự giao thoa giữa nghệ thuật và đức tin. Ngọn tháp chuông cao nhất Rome, được xây dựng vào năm 1377, sừng sững như một biểu tượng vĩnh cửu của thành phố ngàn năm tuổi này.
Bên trong nhà nguyện Borghese là một phần quan trọng của nhà thờ hiện đang lưu giữ bức ảnh Đức Mẹ Maria Salus Populi Romani (Đức Mẹ Cứu Giúp Dân Thành Roma), được người dân và các Giáo hoàng qua nhiều thế kỷ đặc biệt tôn kính. Đây cũng chính là nơi mà Đức Giáo hoàng Phanxicô thường xuyên đến cầu nguyện mỗi khi bắt đầu hay kết thúc các chuyến công du.
Và cũng chính tại nhà thờ linh thiêng này, vào năm 2025, Vương cung thánh đường Đức Bà Cả đã trở thành nơi an nghỉ vĩnh hằng của Đức Giáo hoàng Phanxicô – vị Giáo hoàng thứ 266 của Giáo hội Công giáo Rôma.
Việc chọn nơi đây làm nơi yên nghỉ cuối cùng không chỉ phản ánh mối gắn kết thiêng liêng giữa ngài và Đức Mẹ, mà còn đưa nhà thờ bước vào một chương mới trong lịch sử đức tin toàn cầu. Từ sau sự kiện này, nhà thờ càng thu hút hàng triệu tín hữu và du khách hành hương từ khắp nơi trên thế giới, trở thành điểm đến không thể thiếu trong các tour du lịch tôn giáo tại Rome.
Xem thêm: Lăng Mộ Columbus ở Seville
5. Những báu vật vô giá bên trong Vương cung thánh đường Đức Bà Cả
Không chỉ nổi bật với kiến trúc kỳ vĩ và giá trị nghệ thuật lâu đời, Vương cung thánh đường Đức Bà Cả còn là nơi lưu giữ nhiều báu vật tôn giáo vô giá – những chứng tích thiêng liêng có ý nghĩa to lớn trong đời sống đức tin của người Công giáo. Mỗi bảo vật tại đây không chỉ mang giá trị lịch sử sâu sắc mà còn là biểu tượng thiêng liêng gắn liền với các sự kiện mầu nhiệm trong Kinh Thánh.
5.1. Thánh tích Nôi Thánh
Một trong những bảo vật linh thiêng nhất bên trong Vương cung thánh đường Đức Bà Cả chính là thánh tích Nôi Thánh – được tin là những mảnh gỗ từ chiếc máng cỏ nơi Chúa Giêsu Hài Đồng đã được đặt nằm ngay sau khi sinh ra trong hang đá Bêlem. Đây không chỉ là một thánh tích quý giá về mặt tôn giáo, mà còn là biểu tượng sâu sắc của mầu nhiệm Nhập Thể – khi Thiên Chúa trở thành người và sinh ra trong sự khiêm nhường, khó nghèo của nhân loại.
Thánh tích gồm năm thanh gỗ sycamore được đặt trong một chiếc hộp thánh tích bằng pha lê và bạc tinh xảo, được tạo tác bởi nghệ nhân Luigi Valadier vào thế kỷ XVIII. Hộp thánh tích này hiện được đặt trang trọng trong một bàn thờ riêng phía trước chính điện, thường được tín hữu gọi một cách tôn kính là “hang đá Bêlem giữa lòng Rome”.
Mỗi năm, đặc biệt vào mùa Giáng Sinh và các ngày lễ lớn, thánh tích này thu hút hàng triệu tín hữu và du khách hành hương từ khắp nơi trên thế giới đến chiêm ngưỡng và cầu nguyện. Đối với nhiều người, đây không chỉ là một điểm đến mang tính lịch sử, mà còn là nơi khơi dậy đức tin sống động, gợi nhớ lại sự đơn sơ, khiêm hạ và tình yêu bao la mà Thiên Chúa dành cho con người qua sự Giáng sinh của Chúa Giêsu.
Việc thánh tích Nôi Thánh được lưu giữ tại Vương cung thánh đường Đức Bà Cả cũng thể hiện tầm vóc đặc biệt của ngôi đền thờ này trong lịch sử Giáo hội Công giáo. Nhờ sự hiện diện của thánh tích, nơi đây không chỉ được xem là một trong những nhà thờ cổ kính và đẹp nhất tại Rome, mà còn là nơi kết nối cách thiêng liêng giữa thành thánh Bêlem và thành phố Roma – trái tim của Giáo hội hoàn vũ.
5.2. Hang đá Giáng sinh của Arnolfo di
Bên cạnh thánh tích Nôi Thánh, một báu vật khác không thể không nhắc đến khi nói về Vương cung thánh đường Đức Bà Cả chính là Hang đá Giáng sinh (Presepe) – tác phẩm nghệ thuật được điêu khắc bởi Arnolfo di Cambio vào thế kỷ XIII. Đây không chỉ là một tác phẩm điêu khắc tôn giáo thông thường, mà được xem là hang đá đầu tiên trong lịch sử Kitô giáo, mở đầu cho truyền thống tái hiện cảnh Giáng sinh tại các nhà thờ và gia đình Công giáo trên toàn thế giới sau này.
Hang đá gồm một nhóm tượng điêu khắc bằng đá cẩm thạch trắng, mô tả sinh động cảnh Chúa Hài Đồng nằm trong máng cỏ, xung quanh là Đức Mẹ Maria, Thánh Giuse, các thiên thần và các mục đồng đến chiêm ngưỡng. Dù đã trải qua nhiều thế kỷ, các bức tượng vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ và thần thái trang nghiêm, cho thấy tài năng xuất chúng và chiều sâu đức tin của Arnolfo di Cambio – một trong những nhà điêu khắc tiên phong thời kỳ tiền Phục Hưng.
Điều đặc biệt là Hang đá này được tạo nên không chỉ để chiêm ngưỡng nghệ thuật, mà còn là lời mời gọi chiêm ngắm mầu nhiệm nhập thể – khi Thiên Chúa sinh ra trong nghèo khó, đơn hèn. Nhờ ý nghĩa đó, từ thế kỷ XIII đến nay, truyền thống dựng hang đá đã trở thành một phần không thể thiếu của mùa Giáng sinh trong đời sống Kitô hữu toàn cầu.
5.3. Ảnh Đức Mẹ là Phần Rỗi của Dân thành Roma
Giữa lòng Vương cung thánh đường Đức Bà Cả uy nghi, có một hình ảnh đặc biệt được hàng triệu tín hữu dâng lên lời cầu nguyện mỗi ngày – bức ảnh Đức Mẹ là Phần Rỗi của Dân thành Roma (Salus Populi Romani). Đây không chỉ là một biểu tượng cổ kính của lòng sùng kính Đức Mẹ tại thành phố vĩnh cửu, mà còn là nguồn hy vọng thiêng liêng cho người dân Rome trong suốt hơn 1.600 năm qua.
Theo truyền thuyết, bức ảnh này được cho là do chính Thánh Luca vẽ, dù các nhà nghiên cứu xác định niên đại vào khoảng thế kỷ thứ V. Dù vậy, điều làm nên giá trị to lớn của bức ảnh không chỉ nằm ở niên đại, mà ở chính đức tin sâu sắc mà người dân thành Roma dành cho Đức Mẹ qua hình ảnh này. Trải qua dịch bệnh, chiến tranh, nạn đói và những biến cố đau thương trong lịch sử, người dân thành phố luôn tìm về dưới chân Mẹ, tìm kiếm sự bảo trợ và nâng đỡ.
Bức ảnh hiện được đặt trang trọng trên bàn thờ chính của Vương cung thánh đường, được bao bọc bởi khung vàng lộng lẫy và ánh sáng huyền nhiệm của những ngọn đèn chầu không bao giờ tắt. Đức Mẹ trong bức ảnh mang vẻ mặt dịu hiền, ánh mắt như đang nhìn thấu mọi đau khổ của thế gian, tay ôm Chúa Hài Đồng – nguồn ơn cứu độ cho nhân loại. Chính ánh nhìn ấy khiến biết bao trái tim khô cứng cũng phải rung động, và biết bao người tội lỗi được khơi dậy niềm tin hoán cải.
Giáo hoàng Phanxicô, cũng như nhiều vị giáo hoàng tiền nhiệm, đã từng đến cầu nguyện trước ảnh Đức Mẹ này mỗi khi bắt đầu hay kết thúc các chuyến tông du, thể hiện sự phó thác của cả Giáo hội vào vòng tay từ mẫu của Mẹ. Với người dân Rome, Salus Populi Romani không chỉ là một di vật tôn giáo – mà là Mẹ, là Đấng chở che cả thành phố trong thinh lặng và yêu thương.
5.4. Cánh cửa dẫn đến mầu nhiệm Nhập Thể
Một trong những điểm đặc biệt và thiêng liêng nhất của Vương cung thánh đường Đức Bà Cả chính là Cửa Thánh (Holy Door) – không chỉ là một cánh cửa vật lý mà còn là biểu tượng tâm linh sâu sắc, mở ra con đường dẫn bước tín hữu đến với mầu nhiệm Nhập Thể của Chúa Giêsu Kitô.
Cửa Thánh nằm ở phía mặt bên của nhà thờ, được thiết kế tỉ mỉ, mang đậm nét nghệ thuật Phục Hưng và Baroque, với những hoa văn tinh xảo, kể lại các câu chuyện về sự Giáng Sinh, cuộc đời và sự cứu chuộc của Chúa. Tuy nhiên, ý nghĩa quan trọng nhất của Cửa Thánh nằm ở việc chỉ được mở ra trong những Năm Thánh đặc biệt, như Năm Thánh Lòng Thương Xót, tạo điều kiện để tín hữu bước qua, xin ơn giải tội và đón nhận ơn lành đặc biệt từ Thiên Chúa.
Theo truyền thống của Giáo hội Công giáo, việc bước qua Cửa Thánh không chỉ là hành động thể lý mà còn là biểu tượng cho cuộc hành trình tâm linh – từ tội lỗi, sự cô lập và thất vọng, đến sự thanh tẩy, đổi mới và đón nhận tình yêu thương vô hạn của Thiên Chúa trong mầu nhiệm Nhập Thể.
Năm 2025, sự kiện mở cửa Cửa Thánh tại Vương cung thánh đường Đức Bà Cả càng trở nên ý nghĩa hơn khi đây cũng là nơi yên nghỉ của cố Giáo hoàng Phanxicô – vị Giáo hoàng thứ 266 của Giáo hội Công giáo Rôma, người đã từng nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của lòng thương xót và sự đón nhận trong đời sống tín hữu.
Đối với hàng triệu tín hữu và du khách hành hương, việc đến chiêm bái, bước qua Cửa Thánh trong Vương cung thánh đường Đức Bà Cả không chỉ là một hành trình lịch sử, mà còn là hành trình đức tin sâu sắc, giúp mỗi người cảm nhận được sự gần gũi, dịu dàng và bao la của Thiên Chúa qua mầu nhiệm Nhập Thể, từ đó củng cố niềm tin và lòng hy vọng trong cuộc sống.
6. Hành hương đến Vương cung thánh đường Đức Bà Cả cùng VTourist
Vương cung thánh đường Đức Bà Cả không chỉ là một kiệt tác kiến trúc vĩ đại giữa lòng thành Rome, mà còn là biểu tượng linh thiêng của đức tin, hy vọng và tình yêu thương Thiên Chúa dành cho nhân loại. Từ những thánh tích quý giá đến các công trình nghệ thuật đặc sắc, từ nơi an nghỉ của các vị giáo hoàng đến cánh cửa thánh mở ra mầu nhiệm Nhập Thể, tất cả đã tạo nên một không gian tâm linh đặc biệt thu hút hàng triệu tín hữu và du khách mỗi năm.
Đặc biệt, trong Năm Thánh 2025, hành trình hành hương đến Vương cung thánh đường Đức Bà Cả càng mang ý nghĩa sâu sắc hơn bao giờ hết. Đây là dịp hiếm có để mọi người được trải nghiệm bầu không khí linh thiêng, tham dự các nghi lễ đặc biệt và bước qua Cửa Thánh – biểu tượng của sự tha thứ và đổi mới tâm hồn.
Nếu quý khách đang lên kế hoạch cho chuyến tour du lịch Châu Âu đầy ý nghĩa, hãy cùng VTourist khám phá hành trình hành hương Năm Thánh 2025 tại Vương cung thánh đường Đức Bà Cả. Với dịch vụ chuyên nghiệp, lịch trình phong phú và sự đồng hành tận tâm, VTourist cam kết mang đến cho quý khách trải nghiệm tâm linh trọn vẹn và những khoảnh khắc khó quên trong cuộc đời.
