Nằm giữa sa mạc khô cằn vùng Tây Nam nước Mỹ, đập thủy điện Hoover Dam không chỉ là biểu tượng kỹ thuật vĩ đại mà còn ẩn chứa vô số điều kỳ bí ít người biết từ những hành lang ngầm sâu thẳm trong lòng đập, đến chiếc máy bay B-29 nằm im dưới đáy hồ, hay những câu chuyện rùng mình về “nghĩa trang giả” giữa công trường nghìn độ. Hãy cùng VTourist khám phá những điều bí ẩn ít ai biết về đập thủy điện Hoover Dam ngay trong bài viết dưới đây.
1. “Nghĩa trang giả” bên trong lòng đập
Không ai nghĩ rằng giữa một công trình đồ sộ như đập thủy điện Hoover Dam – nơi từng được mệnh danh là kỳ tích kỹ thuật của nước Mỹ, lại tồn tại một “nghĩa trang” đặc biệt do chính công nhân dựng nên. Nhưng sự thật là, giữa bối cảnh khắc nghiệt của công trường xây dựng trong những năm 1930, những người lao động đã tìm ra cách độc đáo để chống lại căng thẳng và áp lực tột độ.
Được gọi vui là “nghĩa trang giả”, nơi này không có bia mộ thật, không có ai bị chôn cất, mà chỉ là tập hợp những tấm bảng nhỏ ghi tên các công nhân hoặc biệt danh hài hước, tượng trưng cho “linh hồn” của những người đã “ngã quỵ” vì mệt mỏi. Đó có thể là tên của ai đó đã quá kiệt sức sau một ca làm giữa cái nóng 49 độ C, hay đơn giản là một cách để mọi người đùa vui khi ai đó phạm lỗi ngớ ngẩn trong công việc.
Giữa môi trường làm việc nguy hiểm, đầy áp lực và rủi ro tính mạng, trò đùa nhỏ này trở thành một điểm tựa tinh thần. “Nghĩa trang” không chỉ mang ý nghĩa hài hước mà còn thể hiện rõ nét sự gắn kết, đồng lòng và bản lĩnh của những người lao động thời kỳ Đại khủng hoảng. Họ không chỉ xây dựng một con đập, mà còn xây dựng nên cả tinh thần thép – thứ đã giúp Hoover Dam vượt qua mọi thử thách để trở thành công trình biểu tượng của nước Mỹ.
2. Có hẳn văn phòng 4 tầng nằm trong lòng đập
Nói đến đập thủy điện Hoover Dam, người ta thường hình dung đến một khối bê tông khổng lồ, những tua-bin điện xoay đều ngày đêm và dòng sông Colorado hùng vĩ bị chặn đứng giữa sa mạc. Thế nhưng ít ai biết rằng, ẩn sâu bên trong “trái tim” của con đập này là một tòa văn phòng 4 tầng, nơi từng đóng vai trò quan trọng trong việc vận hành và giám sát công trình.
Trong giai đoạn thi công vào những năm 1930, đội ngũ kỹ sư và quản lý đã thiết kế một khu làm việc khép kín ngay trong lòng đập. Không gian này bao gồm nhiều phòng kỹ thuật, phòng họp, khu vực giám sát và phòng lưu trữ hồ sơ, tất cả đều được xây dựng kiên cố giữa lớp bê tông dày hàng mét, cách biệt hoàn toàn với thế giới bên ngoài.
Việc bố trí văn phòng trực tiếp trong thân đập không chỉ giúp rút ngắn thời gian di chuyển, mà còn đảm bảo đội ngũ kỹ thuật có thể giám sát tình trạng kết cấu, đo đạc các thông số áp suất, rò rỉ hay biến động địa chất một cách chính xác và liên tục. Đây là một giải pháp táo bạo và cực kỳ hiện đại vào thời điểm đó, minh chứng cho tầm nhìn vượt thời đại của những người thiết kế và xây dựng Hoover Dam.
3. Là nơi đầu tiên phổ biến mũ bảo hộ (hard hat)
Khi nhắc đến những công trình xây dựng khổng lồ, hình ảnh chiếc mũ bảo hộ màu vàng thường là biểu tượng quen thuộc của an toàn lao động. Thế nhưng ít ai biết rằng, chính đập thủy điện Hoover Dam mới là nơi tiên phong trong việc đưa chiếc hard hat vào sử dụng rộng rãi và trở thành tiêu chuẩn bảo hộ lao động toàn cầu như ngày nay.
Trong quá trình xây dựng Hoover Dam những năm 1931–1936, hàng ngàn công nhân phải làm việc ở địa hình hiểm trở, đặc biệt là trên các vách đá dựng đứng hai bên hẻm núi Black Canyon. Một nhóm công nhân đặc biệt được gọi là “high-scalers” – những người treo mình bằng dây thừng để phá đá, làm sạch vách núi, chuẩn bị mặt bằng cho đập bê tông khổng lồ.
Công việc nguy hiểm đến mức họ thường xuyên bị đá văng, mảnh vỡ công cụ hoặc thậm chí cờ cờ-lê từ trên cao rơi trúng đầu. Để tự bảo vệ mình, nhiều công nhân đã tự chế mũ bảo hộ bằng cách nhúng mũ vải vào nhựa đường nóng, để tạo thành một lớp vỏ cứng. Chính sự sáng tạo này đã thu hút sự chú ý của ban quản lý công trình.
Ngay sau đó, công ty công nghệ bảo hộ Bullard đã phát triển chiếc “hard-boiled hat”, một trong những phiên bản mũ bảo hộ đầu tiên trong ngành xây dựng. Từ đây, việc đội mũ bảo hộ tại công trường Hoover Dam trở thành bắt buộc, đánh dấu bước ngoặt lớn trong lịch sử an toàn lao động tại Mỹ và lan rộng ra toàn thế giới.
4. Sức nóng khủng khiếp giữa sa mạc 49°C
Hoover Dam không chỉ là một công trình khổng lồ về quy mô, mà còn là nơi thử thách giới hạn chịu đựng của con người. Ít ai biết rằng, trong suốt quá trình thi công từ năm 1931 đến 1936, hàng ngàn công nhân đã phải làm việc dưới cái nóng thiêu đốt lên đến 49°C, ngay giữa lòng sa mạc Nevada khắc nghiệt.
Thời điểm ấy, nước Mỹ đang chìm trong cuộc Đại Khủng Hoảng, khiến nhiều người sẵn sàng chấp nhận bất cứ công việc nào để có thu nhập nuôi sống gia đình. Thế nhưng khi đặt chân đến công trường Hoover Dam, họ mới thấm thía thế nào là lao động nơi “chảo lửa”. Giữa mùa hè, nhiệt độ ngoài trời tại khu vực Black Canyon thường xuyên vượt ngưỡng 45°C, thậm chí có ngày lên đến 120°F (khoảng 49°C). Cộng thêm mặt đá, bê tông phản xạ nhiệt, không khí quanh công trường như đặc quánh lại vì hơi nóng.
Trong điều kiện đó, công nhân vẫn phải khoan đá, đổ bê tông, hàn cốt thép và vận hành máy móc nặng, tất cả được thực hiện trong điều kiện hoàn toàn không có điều hòa hay hệ thống làm mát như bây giờ. Nhiều người đổ bệnh vì sốc nhiệt, say nắng, thậm chí tử vong vì kiệt sức. Dù vậy, tiến độ công trình vẫn không chậm lại, bởi tinh thần kỷ luật thép và khát vọng vượt lên nghịch cảnh đã ăn sâu vào từng người lao động.
5. Hồ Mead từng gây ra hơn 600 trận động đất nhỏ
Khi nhắc đến động đất, người ta thường nghĩ đến sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo địa chất. Thế nhưng, ít ai biết rằng một hồ nước nhân tạo cũng có thể tạo ra động đất và điều đó đã thực sự xảy ra tại Hồ Mead, hồ chứa khổng lồ do đập Hoover Dam tạo ra.
Sau khi công trình hoàn thành và bắt đầu tích nước vào năm 1936, mực nước trong hồ Mead dâng lên nhanh chóng, tạo áp lực cực lớn lên các lớp đất đá bên dưới. Áp lực từ hàng tỷ mét khối nước không chỉ làm thay đổi trọng lực địa phương mà còn xâm nhập vào các khe nứt địa chất, gây ra hiện tượng gọi là “địa chấn do hồ chứa” (reservoir-induced seismicity).
Trong vòng chưa đầy một năm sau khi hồ Mead tích đầy nước, khu vực xung quanh đã ghi nhận hơn 600 trận động đất nhỏ, theo báo cáo của Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS). Dù không gây thiệt hại nghiêm trọng, nhưng đây là một hiện tượng địa chất đặc biệt, khiến giới khoa học phải vào cuộc nghiên cứu một cách nghiêm túc.
Việc một hồ nước nhân tạo có thể làm “rung chuyển mặt đất” là điều mà trước đây ít ai nghĩ tới. Và Hoover Dam, cùng với hồ Mead, đã trở thành trường hợp điển hình đầu tiên của thế giới về loại địa chấn này, từ đó mở ra một lĩnh vực nghiên cứu hoàn toàn mới trong ngành địa chất học hiện đại.
6. Hoover Dam có khả năng tự phục hồi lưới điện (Black Start)
Không chỉ nổi tiếng với quy mô vĩ đại và kiến trúc ấn tượng, đập thủy điện Hoover Dam còn sở hữu một khả năng đặc biệt hiếm có trong ngành năng lượng được gọi là khả năng tự khởi động lại lưới điện còn gọi là “Black Start”.
Thông thường, khi xảy ra sự cố mất điện diện rộng (blackout), các nhà máy điện hiện đại không thể tự động bật lại, bởi bản thân chúng cần nguồn điện bên ngoài để khởi động hệ thống điều khiển và máy phát. Điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn nguy hiểm nếu toàn bộ lưới điện đều ngừng hoạt động.
Tuy nhiên, Hoover Dam lại khác. Nhờ vận hành bằng thủy lực và không phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, đập có thể sử dụng năng lượng của dòng sông Colorado để tự quay tua-bin, tạo ra điện ngay cả khi lưới điện quốc gia bị ngắt hoàn toàn. Nhờ vậy, Hoover Dam đóng vai trò như một “pin khởi động” quy mô lớn, giúp kích hoạt lại các nhà máy điện khác, từng bước khôi phục toàn bộ hệ thống.
Đây là một tính năng cực kỳ quan trọng, đặc biệt trong thời đại hiện nay khi nguy cơ mất điện hàng loạt do thiên tai, sự cố kỹ thuật hoặc tấn công mạng ngày càng hiện hữu. Không nhiều nhà máy điện ở Mỹ có khả năng “Black Start” độc lập, và Hoover Dam là một trong số ít công trình chiến lược được Cơ quan Quản lý Điện Liên bang (FERC) xếp vào diện ưu tiên an ninh năng lượng quốc gia.
Với công suất gần 2.080 megawatt và khả năng cung cấp điện cho hơn 1,3 triệu người mỗi năm, đập Hoover Dam không chỉ là biểu tượng kỹ thuật, mà còn là trụ cột bảo vệ sự ổn định của hệ thống điện miền Tây nước Mỹ – âm thầm nhưng bền bỉ suốt gần một thế kỷ qua.
7. Câu chuyện tàu bay B-29 nằm sâu dưới đáy hồ
Ẩn sâu dưới làn nước trong vắt của hồ Mead là xác một chiếc máy bay B-29 Superfortress, từng là niềm tự hào của Không quân Hoa Kỳ thời hậu Thế chiến II. Nhưng điều khiến câu chuyện này trở nên đặc biệt không chỉ nằm ở độ sâu hay kích thước của xác máy bay, mà chính là nhiệm vụ tuyệt mật mà nó từng đảm nhận.
Vào ngày 21 tháng 7 năm 1948, chiếc B-29 với số hiệu 45-21847 cất cánh từ căn cứ Không quân China Lake để thực hiện một chuyến bay thử nghiệm đặc biệt. Nó không mang bom, không tham chiến, mà đang tham gia vào một dự án quân sự tối mật có tên Sun Tracker – một hệ thống điều hướng sử dụng ánh sáng mặt trời, được kỳ vọng sẽ hỗ trợ dẫn đường chính xác hơn cho các tên lửa và máy bay không người lái trong tương lai.
Không may, khi bay qua hồ Mead ở độ cao thấp để thu thập dữ liệu, máy bay gặp sự cố kỹ thuật và lao thẳng xuống mặt hồ, khiến toàn bộ thân máy bay chìm sâu khoảng 50 m dưới mặt nước. Rất may, toàn bộ phi hành đoàn đều sống sót và được giải cứu an toàn. Nhưng chiếc máy bay thì không bao giờ được trục vớt.
Trong suốt nhiều thập kỷ, vị trí xác máy bay là một bí mật được giữ kín bởi Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ. Mãi đến năm 2001, một nhóm thợ lặn khám phá đã tình cờ phát hiện ra nó. Điều khiến thế giới ngạc nhiên là dù bị ngâm dưới nước hồ lạnh lẽo suốt nhiều thập kỷ những chiếc máy bay vẫn nguyên vẹn và gần như không bị hư hại.
Kể từ đó, xác chiếc B-29 trở thành di sản dưới nước quan trọng, được đưa vào danh sách bảo tồn của Cơ quan Dịch vụ Công viên Quốc gia Mỹ (NPS), và chỉ cho phép một số ít nhóm lặn chuyên nghiệp tiếp cận dưới điều kiện kiểm soát nghiêm ngặt.
8. Thợ High-scalers – anh hùng thầm lặng thời xây dựng
Khi nhắc đến quá trình thi công đập thủy điện Hoover Dam, người ta thường ấn tượng bởi sự đồ sộ của công trình hay những con số kỷ lục về khối lượng bê tông. Thế nhưng, phía sau thành công ấy là sự góp sức thầm lặng của một lực lượng đặc biệt, những người được gọi là “high-scalers” – công nhân làm việc ở độ cao hàng trăm mét, treo mình lơ lửng bên vách đá dựng đứng.
High-scalers có nhiệm vụ dọn dẹp, phá bỏ những khối đá lởm chởm ở hai bên vách núi Black Canyon, nơi con đập sẽ được dựng lên. Họ phải đu dây từ trên đỉnh núi, đập đá bằng búa tạ, gắn thuốc nổ, khoan lỗ và kiểm tra độ an toàn cho từng mét vuông mặt đá, tất cả diễn ra cách mặt đất hàng chục đến hàng trăm mét, không có bất kỳ lưới bảo hộ nào bên dưới.
Công việc của họ vô cùng nguy hiểm. Một cú trượt tay, một mảnh đá văng, hay một sai sót nhỏ cũng có thể đánh đổi bằng cả mạng sống. Nhưng chính trong hoàn cảnh khắc nghiệt đó, các high-scalers lại trở thành những huyền thoại sống trên công trường Hoover Dam. Họ không chỉ giỏi kỹ thuật, mà còn có khiếu biểu diễn! Trong giờ nghỉ, nhiều người đùa vui bằng cách nhào lộn, đu người như xiếc, thậm chí có người còn trượt dây xuống nhanh như gió để “khoe tay nghề” trước sự kinh ngạc của đồng nghiệp.
Một trong những high-scalers nổi tiếng nhất là “Bronco” Charlie Workman – người được ca ngợi là có thần kinh thép và đôi tay vàng. Ông từng cứu sống nhiều công nhân suýt rơi xuống hẻm núi, và được ghi nhận như biểu tượng tinh thần của đội ngũ xây dựng đập Hoover.
9. Thang máy và hành lang bí mật ẩn sâu trong thân đập
Ẩn sau bức tường bê tông dày hàng chục mét và cấu trúc sừng sững của đập thủy điện Hoover Dam, là một mê cung kỹ thuật ít ai biết đến với hệ thống thang máy và hành lang bí mật nằm sâu trong lòng đập – nơi chỉ một số người được phép đặt chân vào.
Khi xây dựng Hoover Dam, các kỹ sư không chỉ nghĩ đến phần nổi mà còn thiết kế một mạng lưới đường hầm kỹ thuật cực kỳ phức tạp chạy bên trong thân đập. Hệ thống này bao gồm các hành lang dài nối liền khu vực tua-bin, phòng điều khiển, khu kỹ thuật và trạm quan trắc, cho phép các kỹ sư kiểm tra tình trạng công trình từ bên trong một cách nhanh chóng và chính xác.
Để di chuyển giữa các tầng kỹ thuật nằm ở độ sâu khác nhau, hai thang máy vận hành độc lập đã được lắp đặt, đưa người vận hành xuống tận chân đập, nơi áp lực nước từ hồ Mead phía trên đang đè nặng lên từng khối bê tông. Cảm giác đứng giữa lòng một công trình đồ sộ, nơi cách mặt hồ tới hàng trăm mét, khiến không ít người mô tả đó là “trải nghiệm vừa hồi hộp, vừa choáng ngợp như lạc vào thế giới ngầm bí mật”.
Điều thú vị là phần lớn hệ thống thang máy và hành lang này không mở cửa cho công chúng, ngoại trừ một số tour tham quan đặc biệt được cấp phép. Với những ai may mắn có cơ hội bước chân vào “trái tim” của Hoover Dam, trải nghiệm đó như một cuộc hành trình khám phá bộ não vận hành âm thầm nhưng chính xác đến tuyệt đối của kỳ quan kỹ thuật này.
10. Tên gọi Hoover Dam từng gây tranh cãi suốt 17 năm
Ngày nay, cái tên Hoover Dam đã trở thành biểu tượng kỹ thuật của nước Mỹ và được công nhận toàn cầu. Nhưng ít ai biết rằng, tên gọi này từng là một đề tài gây tranh cãi kéo dài suốt 17 năm, phản ánh cả những xung đột chính trị và cảm xúc thời cuộc.
Ban đầu, khi công trình khởi công vào năm 1930, con đập được đặt tên là “Boulder Dam”, do vị trí thi công ban đầu được dự kiến tại Hẻm núi Boulder (Boulder Canyon), mặc dù sau này địa điểm chính thức được chuyển sang Black Canyon, nằm giữa bang Arizona và Nevada. Tên gọi này trung tính, không mang màu sắc chính trị, và được sử dụng trong tất cả tài liệu kỹ thuật giai đoạn đầu.
Tuy nhiên, chỉ một năm sau, vào năm 1931, Bộ trưởng Nội vụ lúc bấy giờ là Ray Lyman Wilbur – dưới thời Tổng thống Herbert Hoover – bất ngờ tuyên bố rằng công trình sẽ mang tên “Hoover Dam” nhằm vinh danh tổng thống đương nhiệm, người có công lớn trong việc thúc đẩy dự án.
Mọi chuyện tưởng chừng đã “an bài”, nhưng đến năm 1933, khi Tổng thống Franklin D. Roosevelt thuộc Đảng Dân chủ lên nắm quyền, chính quyền mới đã không công nhận tên gọi Hoover Dam, và quay trở lại sử dụng tên cũ là Boulder Dam – như một cách “phủ nhận di sản” của người tiền nhiệm thuộc Đảng Cộng hòa.
Sự giằng co âm ỉ này kéo dài đến tận năm 1947, khi Quốc hội Hoa Kỳ chính thức thông qua đạo luật khẳng định tên gọi “Hoover Dam” là tên chính thức của công trình. Đây được xem là một trong những cuộc tranh cãi tên gọi công trình công cộng hiếm hoi và kéo dài nhất trong lịch sử nước Mỹ, cho thấy chính trị có thể len lỏi vào cả bê tông và dòng nước.
Du lịch Mỹ – Ghé thăm Hoover Dam cùng VTourist
Không chỉ là một kỳ quan kỹ thuật, đập thủy điện Hoover Dam còn là nơi chất chứa những câu chuyện lịch sử độc đáo, góc khuất ít người biết và cả những thành tựu khoa học vượt thời đại. Từ những high-scalers liều lĩnh treo mình giữa vách đá, những hành lang bí mật ẩn sâu trong thân đập, cho đến xác máy bay B-29 chìm sâu dưới lòng hồ, mỗi chi tiết đều góp phần tạo nên một bức tranh hoành tráng, sống động và đậm chất Mỹ.
Và nếu bạn đang tìm kiếm một hành trình trọn vẹn để khám phá cùng những địa danh biểu tượng khác của nước Mỹ, VTourist chính là người bạn đồng hành lý tưởng. Với lịch trình thiết kế thông minh, hướng dẫn viên am hiểu lịch sử địa phương và các dịch vụ chuẩn quốc tế, tour du lịch Mỹ của VTourist sẽ đưa bạn đến với chân đập Hoover – nơi bạn không chỉ được chiêm ngưỡng công trình vĩ đại bậc nhất nước Mỹ, mà còn nghe kể những câu chuyện đầy cảm hứng ngay tại nơi chúng đã xảy ra. Đặt tour cùng VTourist, khám phá Mỹ không còn là giấc mơ xa vời!
Xem thêm:
